دانلود فایل pdf استاندارد حسابداری شماره 20
دانلود فایل pdf استاندارد حسابداری شماره 20
بخش یک. هدف حسابرسی
مفهوم و فلسفه وجودی حسابرسی در ذات مدیریت مالی عمومی یا به نوعی مدیریت وجوه عمومی نهفته
است و به ایجاد اطمینان منجر می شود. حسابرسی فی نفسه، هدف محسوب نمی شود اما به عنوان بخشی
لاینفک از سامانه ای قاعده مند است که هدف آن آشکار سازی به موقع انحراف های به وقوع پیوسته و
کارآیی، اثربخشی و صرفه اقتصادی مدیریت منابع در کوتاه ترین زمان ممکن است و منجر به ایجاد این
امکان خواهد شد که بتوان اقدامات اصلاحی را بکار گرفت، مسئولیت را به اشخاص پاسخ گو یادآوری نمود،
ضرر و زیان را جبران کرد و یا اقدامات لازم برای پیشگیری از وقوع موارد مزبور و یا حداقل کاهش اثرات
سوء آنها در آینده اتخاذ نمود.
اگر چه لوایح و طرحهایی که به وسیله دولت یا نمایندگان مردم برای تصویب به مجلس تقدیم میشود، در کمیسیونهای مختلف مجلس مورد بررسی قرار میگیرد، اما پذیرش بسیاری از لوایح و طرحهای مختلف مصوب در عمل با دشواریهایی مواجه میشود یا اجرای آنها با نتایج موردانتظار مطابقت ندارد.
برای رفع این نقیصه لازم است انجام مطالعات به منظور فراهم آوردن اطلاعات لازم برای تدوین هر طرح یا لایحه به گروه یا هیاتهایی مرکب از صاحبنظران مختلف محول و اطمینان حاصل شود که پیشنهاد هر طرح یا لایحه براساس تحلیل منطقی قضایا صورت گرفته است و با اوضاع و احوال اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، مطابقت دارد.
مقررات مربوط به تجدید ارزیابی داراییهای بانکها (مصوب ۲۴ آبان ۱۳۶۷ مجلس شورای اسلامی) و تجدید ارزیابی داراییهای صنعت آب و برق (مصوب ۳۱ تیر ۱۳۷۲ مجمع عمومی مشترک شرکت آب و برق منطقهای خوزستان، مهندسی آب و فاضلاب و توانیر) و تجدید ارزیابی داراییهای ثابت شرکتهای دولتی (طبق ماده ۶۲ قانون برنامه سوم توسعه (۱۳۸۳ – ۱۳۷۹) و بند «ک» ماده ۷ قانون برنامه چهارم توسعه (۱۳۸۴-۱۳۸۸) در بسیاری از موارد با اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری حاکم بر تجدید ارزیابی مغایرت دارد. در نتیجه نه تنها هدف از تجدید ارزیابی را تامین نکرده است، بلکه خسارت زیادی را به اقتصاد کشور وارد کرده است که با قبول الزام حسابدهی و حسابخواهی در هر جامعه دستاندرکاران باید در این ارتباط پاسخگو باشند. پیامد و آثار منفی عمده ناشی از تجدید ارزیابی در شرکتهایی که به اشتباه، مازاد تجدید ارزیابی را به حساب سرمایه انتقال دادهاند، عبارتند از:
۱ ) مانده حساب سرمایه در ترازنامه معادل مازاد تجدید ارزیابی بیشتر از واقع است، زیرا مازاد تجدید ارزیابی باید به عنوان سود تحقق نیافته در ترازنامه گزارش میشده و سود تحقق نیافته که ناشی از عملیات دفتری باشد، قابل انتقال به حساب سرمایه نیست.
۲) مانده حساب سود انباشته در هر سال، معادل مابهالتفاوت استهلاک بر مبنای بهای تمام شده تاریخی و استهلاک بر مبنای مبلغ تجدید ارزیابی کمتر از واقع است.
۳ ) از تاریخ تجدید ارزیابی در هر سال، سود کمتری معادل مابهالتفاوت استهلاک بر مبنای بهای تمام شده تاریخی و استهلاک بر مبنای تجدید ارزیابی به سهامداران اختصاص یافته است.
۴ ) با توجه به بند ۳ بالا، این گونه شرکتها هر سال مالیات کمتری به وزارت امور اقتصادی و دارایی پرداخت کردهاند.
در نتیجه، صورتهای مالی در این گونه شرکتها، نشاندهنده تصویر صحیح از وضعیت مالی و نتایج عملیات نیست و تا زمانی که این اشتباه اصلاح نشود، نظر مقبولی نمیتوان درباره صورتهای این شرکتها اظهار کرد. به نظر میرسد همه مشکلاتی که در بالا به آن اشاره شد ناشی از نقص قانون نباشد. اگر اشخاصی که مسوولیت تدوین آییننامه اجرایی چگونگی استهلاک داراییهای تجدید ارزیابی شده را برعهده داشتند، اطلاعات کافی از اصول و قواعد حاکم بر تجدید ارزیابی داشته و میتوانستند منظور قانونگذار از سرمایه و حقوق صاحبان سهام را تامین و آییننامهای تدوین کنند تا هدف قانونگذار از تجدید ارزیابی محقق شود
برای اجرای طرح های عمرانی، اشخاصی به عنوان پیمانکار آن طرح استخدام میشوند. این اشخاص با کارفرمای خود قراردادهای پیمانکاری منعقد میکنند. نظر به اهمیت و شایع بودن این نوع قراردادها، قانونگذار مستقلا شرایط خاصی را در این دسته از قراردادها پیشبینی کرده است. یکی از شرایط قانونی در این قراردادها، اخذ تضمین اجرای طرح از پیمانکار است.
تضمینات تودیعی از سوی پیمانکار، واجد ماهیت حقوقی خاصی است. در ضمن تشریفات خاصی نیز برای برداشت از آن در نظر گرفته شده است. برای پاسخگویی پیرامون پرسشهای مطروح در این حوزه به گفتوگو با ابراهیم اسماعیلی هریسی، وکیل پایه یک دادگستری پرداختیم.
تضمین چیست؟
تضمین عبارت است از عهدهدار بودن شخصی در مقابل شخص دیگر به منظور پرداخت دین مدیون به داین. منشا ی این امر میتواند از عقد ضمان و یا هر یک از عقود دیگر
به صورت مستقل یا شرط ضمن عقد نشات بگیرد.در شرایط عمومی پیمان دو نوع تضمین به صورت شرط ضمن عقد بر دوش پیمانکار گذاشته شده که یکی در ماده ۳۴ تحت عنوان «تضمین انجام تعهدات» و دیگری در ماده ۳۵ به نام «تضمین حسن انجام کار» پیشبینی شده است.به طور کلی از یک دید و یک منظر، تعهدات پیمانکار در پیمان به دو قسم تقسیم میشود. یکی اجرای تعهدات و دیگری حسن اجرای تعهدات است.منظور از اجرای تعهدات آن است که پیمانکار به تعهداتی که در شرایط عمومی پیمان بر ذمه اوست، عمل کند.
اجرا نکردن تعهدات توسط پیمانکار از لحاظ قانونی با چه ضمانتاجراهایی روبه روست؟
مسلما اجرا نکردن تعهدات از سوی پیمانکار یا به صورت تاخیر و یا به شکل نقض پیمان میتواند نمودار شود. در صورت تحقق هر یک از آن دو، کارفرما میتواند نخست خسارتهای به وجود آمده از تاخیرهای حادث شده را که به عنوان غیرمجاز تشخیص میشود، طبق بند (ب) ماده ۵۰ شرایط عمومی پیمان از مطالبات پیمانکار کسر کند و دوم این که در صورت نقض کلی پیمان، کارفرما حق دارد برابر مفاد ماده ۴۶ شرایط عمومی پیمان، به فسخ پیمان مبادرت کند. اما چون در اثر حدوث این عوامل، ممکن است کارفرما از نظر مالی دچار خسران شود، بنابراین در ماده ۳۴ چنین تمهید شده که ضمانتاجرای مطمئنی برای جبران خسارت کارفرما پیشبینی شود. پس پیمانکار تعهدات مربوط به انجام به موقع کارها و نقض پیمان نکردن را به وسیله ی ماده ۳۴ در برابر کارفرما تضمین میکند.
شما به دو نوع از انواع تعهدات پیمانکار اشاره کردید. این دو با یکدیگر چه تفاوتی دارند؟
به موجب بند (الف) ماده ۱۸ شرایط عمومی پیمان، پیمانکار مسئولیت کامل حسن اجرای کارهای موضوع پیمان را طبق اسناد و مدارک پیمان پذیرفته و عهدهدار شده است. چنین تعهدی سوای اجرای تعهدات پیمان است. یعنی پیمانکار تعهدات مندرج در پیمان را باید به موقع انجام دهد و از اجرای کامل تعهدات خود نیز سرباز نزند، اما ممکن است اجرای کارهای وی ناقص یا بیکیفیت باشد. برای اینکه به این تعهدات خویش نیز عمل کند، با مکانیزم پیشبینی شده در ماده ۳۵، پرداخت مبلغی را برای جلوگیری از نقض احتمالی تعهد مزبور در مقابل کارفرما عهدهدار میشود.
ولی باید توجه داشت که هر چند فلسفه ی وجودی هر یک از تضمینها با هم متفاوت است، باوجود این طبق برخی از مادههای پیمان، به طور کلی کارفرما هر مطالبهای از هر بابت از پیمانکار داشته باشد، میتواند از هر دو تضمین بالا وصول کند.
بدین ترتیب، کارفرما ابتدا موقع امضای پیمان ۵ درصد از مبلغ اولیه پیمان را بابت تضمین اجرای تعهدات پیمانکار در اختیار خود دارد و سپس به تدریج با کسر ۱۰ درصد از صورت وضعیتهای وی، در نهایت۱۵ درصد از مبلغ اولیه ی پیمان را به عنوان تضمین در اختیار خود میگیرد.
نحوه اخذتضمین حسن انجام کار از طرف پیمانکار از لحاظ حقوقی به چه صورتی است؟
ماده ۳۵ شرایط عمومی پیمان مقرر میدارد: «از مبلغ هر پرداخت به پیمانکار، معادل ۱۰ درصد به عنوان تضمین حسن انجام کار کسر و در حساب سپرده نزد کارفرما نگاهداری میشود. نیمی از این مبلغ پس از تصویب صورت وضعیت قطعی طبق ماده ۴۰ و نیم دیگر آن پس از تحویل قطعی، با رعایت مواد ۴۲ و ۵۲ مسترد میشود».به طوری که ملاحظه میشود، تضمین حسن انجام کار به صورت تدریجی از صورت وضعیتهای پیمانکار کسر و به امانت نزد کارفرما نگاهداری میشود. در موقع پرداخت وجوه صورت وضعیتهای پیمانکار، کسوراتی به آنها تعلق میگیرد که یکی از آنها، تضمین حسن انجام کار است. بیمه، مالیات، کسر مبالغ تدریجی پیش پرداخت نیز از دیگر کسورات صورت وضعیتهاست.به هر حال تضمین حسن انجام کار رفتهرفته انباشته میشود تا در زمانهای مشخص و مندرج در پیمان به وی مسترد شود.
ماهیت حقوقی تضمین حسن انجام چیست؟
چون وجوه صورت وضعیتها به صورت پول به پیمانکار پرداخت میشود، ۱۰ درصدی که بابت تضمین حسن انجام تعهدات کسر میشود، در حقیقت به عنوان مال متعلق به پیمانکار است که نزد کارفرما باقی است.این مال تا زمانی که پیمانکار تعهدات ناشی از پیمان را نقض نکرده و به کارفرما بدهکار نباشد، متعلق به اوست و در صورت تخلف، متعلق به کارفرماست. براساس اصل برائت، اصل بر این است که پیمانکار از تعهدات خود عدول نمیکند، مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. پس مالی که بابت تضمین حسن انجام کار نزد کارفرماست، ماهیت عقد ودیعه را داراست. براساس ماده ۶۰۷ قانون مدنی «ودیعه عقدی است که به موجب آن یک نفر مال خود را به دیگری میسپارد برای آنکه آن را به رایگان نگاه دارد. ودیعهگذار را مودع و ودیعهگیر را مستودع یا امین میگویند». بدین ترتیب وجوه کسر شده بابت تضمین حسن انجام کار «مال ودیعه» و در واقع مال ایداعی و امانی است که کارفرما به عنوان «مستودع» یا «امین» آن را از پیمانکار گرفته و پیمانکار نیز به عنوان «مودع» مال خود را به کارفرما سپرده است. چون عقد ودیعه مانند بسیاری از عقود دیگر میتواند به صورت شرط ضمن عقد در قرارداد اصلی درج شود، لذا ماده ۳۵ شرایط عمومی پیمان متضمن عقد ودیعه به صورت شرط ضمن پیمان ظهور یافته است.از آنجا که طبق ماده ۶۱۱ قانون مدنی، ودیعه عقد جایز است، ولی به لحاظ تبعی و شرط ضمن عقد بودن در پیمان، به صورت عقد لازم درآمده است.آن چه به عنوان عقد ودیعه در ماده ۳۵ شرایط عمومی پیمان تبلور یافته، علاوه بر اینکه شرط ضمن پیمان است و لزوم خود را از موافقتنامه کسب میکند، زیرا موافقتنامه به عنوان عقد اصلی و عقد لازم تلقی میشود. با این حال این عقد، عقد ودیعه مشروط است زیرا چنین مقرر شده که مال امانی کسر شده نزد کارفرما در صورتی به پیمانکار مسترد شود که پیمانکار به کارفرما بدهکار نباشد، در غیر این صورت بنا به شروط مقرر در سایر مادههای شرایط عمومی پیمان، کارفرما ماذون از تصرف در آن مال امانی خواهد بود. بنابراین، از یک طرف در صورت بدهکارنبودن پیمانکار به کارفرما، استرداد تضمین حسن انجام کار پیمانکار از سوی کارفرما به وی تعهد جداگانهای است و از طرف دیگر وصول و تملک آن توسط کارفرما در صورت بدهکاری پیمانکار، شرطی است که بین طرفین (کارفرما و پیمانکار) مقرر شده است.
پیمانکار در چه زمانی از بند تضمین حسن انجام کار رهایی مییابد؟
نظر به اینکه مبالغ کسر شده از صورت وضعیتهای پیمانکار در قالب عقد ودیعه به عنوان تضمین حسن انجام کار نزد کارفرما امانت است و دیدیم که کارفرما از این حیث امین پیمانکار شناخته میشود، ازاینرو، طبق ماده ۶۱۹ قانون مدنی «امین باید عین مالی را که دریافت کرده است، رد کند». رد عین تضمین حسن انجام کار طبق ماده ۳۵ شرایط عمومی پیمان تحت عنوان آزادسازی تضمین حسن انجام کار، در مواد ۴۰ و ۴۲ و ۵۲ پیشبینی شده است.
تشریفات آزادسازی تضمین حسن انجام کار به چه نحوی است؟
از تدقیق در مادههای بالا چنین معلوم میشود که استرداد یا آزادسازی تضمین حسن انجام پیمانکار توسط کارفرما یکجا و دفعتا واحده صورت نمیگیرد، بلکه به تدریج در دو یا سه مرحله به شرح زیر انجام میشود:
۱ در زمان تصویب صورت وضعیت قطعی.
۲ در زمان تسویه حساب و تهیه صورت حساب نهایی.
۳ پس از دوره تضمین و تحویل قطعی.
در پایان ماده ۴۰ شرایط عمومی پیمان آمده است: «هرگاه با توجه به صورت وضعیت قطعی تصویب شده و سایر حسابهای پیمانکار، پیمانکار بدهکار نباشد، نصف تضمین حسن انجام کار آزاد میشود».
بنابه ماده بالا، نخست این که همه ی تضمین حسن انجام کار پیمانکار در مرحله ی صورت وضعیت قطعی مسترد نمیشود و دوم این که فقط نصف آن آزاد میشود و سوم این که استرداد نصف آن در صورتی مجاز است که پیمانکار از بابت صورت وضعیت قطعی به کارفرما بدهکار نباشد، وگرنه هیچ مبلغی از تضمین حسن انجام کار، به وی مسترد نخواهد شد.همچنین در بند (ب) ماده ۵۲ میخوانیم که: «هرگاه براساس صورت حساب نهایی پیمانکار بدهکار شود، مکلف است که در مدت یک ماه از تاریخ امضای صورت حساب نهایی یا اعلام کارفرما، به شرح بالا طلب کارفرما را بپردازد و اگر از این پرداخت استنکاف ورزد یا تاخیر کند، کارفرما حق دارد بدون انجام تشریفات قضایی، طلب خود را از محل سپردهها و تضمینهای پیمانکار وصول کند و اگر مبالغ این تضمینها تکافو نکند، با رعایت قوانین جاری کشور از دیگر داراییهای او وصول کند.».هرگاه پیمانکار در مهلت مقرر در بالا، طلب کارفرما را پرداخت کند، به غیر از نصف کسور تضمین حسن انجام کار، تا تحویل قطعی نزد کارفرما باقی میماند، بقیه ضمانت نامهها و سپردههای او، به هر عنوان که باشد، بیدرنگ آزاد میشود.پس در مورد تضمین حسن انجام کار در این مرحله دو فرض را میتوان در نظر داشت. یکی فرضی که نیمی از تضمین حسن انجام کار در مرحله ی تهیه صورت وضعیت قطعی مسترد شده است. در این فرض، چون نیم دیگر آن باید در زمان تحویل قطعی و پس از دوره تضمین به وی مسترد شود، چیزی بابت تضمین حسن انجام کار در مرحله ی تسویهحساب نباید پرداخت شود.دومین مورد، فرضی است که به موجب آن در مرحله ی تهیه ی صورت وضعیت قطعی نصف تضمین حسن انجام کار به پیمانکار پرداخت نشده است. در این فرض چون در مرحله ی تهیه ی صورت حساب نهایی همه ی سپرده ی تضمین حسن انجام کار پیمانکار نزد کارفرماست، چنانچه پیمانکار به کارفرما بدهکار نباشد، نیمی از آن آزاد و نیمی دیگر برای مرحله ی تحویل قطعی و سپری شدن دوره ی تضمین باقی میماند.
منبع: وبلاگ مینا زارع زاده
در این بخش بسته کامل فیلم های آموزشی فارسی نرم افزار تخصصی مدیریت مراجع در نگارش مقالات علمی EndNote به صورت رایگان برای دانلود در اختیار شما عزیزان قرار می گیرد.
نرم افزار مرجع نویسی EndNote یکی از بهترین و جامع ترین نرم افزارهای مدیریت اطلاعات جهت سهولت کار پژوهشگران است. از انجا که آشنایی محققان و دانشجویان با یکی از نرم افزارهای مرجع نویسی ضروری می باشد , امروزه مدیریت اطلاعات علمی برای پژوهشگران حوزه های مختلف یک دغدغه شده است،با استفاده از Endnote میتوانید بدون اشتباه از منابعتان برای پایان نامه، ژورنال و سمینارها با ساختارهای مختلف استفاده نمایید و همچنین این نرمافزار پس از ساخت یک کتابخانه دائمی از منابع مرتبط با رشته تخصصیتان کمک بسیار نویسندگان مقالات علمی در زمینه مدیریت مستندات، چگونگی یافتن منابع الکترونیکی مناسب دیریت کتابخانه در Endnote قرار دادن منابع در word چگونگی جستجو در منابع الکترونیکی چگونگی تهیه فهرست منابع الکترونیکی از اطلاعات گرفته شده از پایگاه های اطلاعاتی اهمیت رسیدن به این اهداف، سازماندهی منابع مورد استفاده و تسهیل در جستجو و وارد نمودن منابع در پایان نامه و مقاله ها و گزارش های علمی نوشتن مقالات علمی و نشر مقاله بر اساس استانداردهای مختلف ناشرین بین المللی , می نماید.این نرم افزار می تواند با ارائه بیش از ۳۰۰۰ استاندارد نشر مقاله مدیریت مراجع با نرم افزار Endnote آموزش نصب نرم افزار Endnot و انواع فرمتهای پذیرفته شده بین المللی استناد نویسی،اهمیت مدیریت مراجع وظایف در eآشنایی با محیط برنامه Endnote شیوه های ورود منابع به برنامه Endnoteم با یکپارچه شدن با MS-WORD کمک شایانی هم به پژوهشگران و هم به اعضای هیات تحریریه مجلات علمی برای پذیرش مقالات کند.
مدرس این مجموعه استاد سعید پهلوان شریف میباشند که به بهترین شیوه ممکن این نرما افزار را آموزش میدهند. بدون شک بار علمی این بسته طلایی به قدری است که دیگر نیازی به تهیه و یا خرید هیچ گونه وسیله آموزشی ندارید.
منبع: خانه متلب
یکی از مشکلات اساسی برخی از دانشجویان نگارش پایان نامه در word است. در این بخش فیلم آموزشی نگارش پایان نامه در word از ابتدا تا انتها را به زبان فارسی برای دانلود رایگان در اختیار شما عزیزان قرار می گیرد.
نوشتن پایان نامه لذت بخش است اگر اشراف کافی به محیط word داشته باشید. رعایت نکات دستوری و الزاماتی که باید در پایان نامه رعایت شود از مهمترین مشکلاتی است که انشالا بعد از دیدن این فیلم آموزشی رفع خواهد شد.
به دلیل اینکه این فیلم صرفا برای نوشتن یک پایان نامه به صورت کامل تهیه شده است دیگر نیازی به هیچ وسیله کمک آموزشی برای این امر نخواهید داشت.
منبع: خانه متلب
در این پست میتوانید فیلم آموزشی فارسی انتخاب مناسب کلمات کلیدی که تاثیرزیادی در کیفیت ارائه مقاله شما دارد.
همچنین در این فیلم با Mind Mapping به صورت کامل اشنا خواهید شد.
تکنیک دیمتل فازی
کتاب تصمیمگیری چندمعیاره فازی ، فصل پنجم
منبع: حبیبی، آرش.، ایزدیار، صدیقه.، سرافرازی، اعظم. (1393)، تصمیمگیری چندمعیاره فازی، انتشارات کتیبه گیل
نخستین بار وو و لی (2007) در مقاله ای با عنوان توسعه شایستگی های مدیران از تکنیک دیمتل با رویکرد فازی استفاده کردهاند. همچنین الگوریتم اجرای این تکنیک تحت تاثیر روش فازیزدایی در بسیاری از مقالهها به انحراف کشیده است که در جای خود توضیح داده خواهد شد. در واقع رویکرد فازی برای مقابله با عدم قطعیت و ابهام موجود در عبارات کلامی پاسخدهندگان مورد استفاده قرار میگیرد بنابراین برای انجام محاسبات تکنیک دیمتل به صورت فازی نخست باید از یک طیف زبانی مناسب برای گردآوری دادهها استفاده کرد. طیفهای متنوعی براساس مقیاس امتیازگذاری مرسوم دیمتل پیشنهاد شده است. در این میان دو طیف فازی بیشتر مورد اقبال قرار گرفته است که هر دو طیف در جدول زیر آمده است.
نمایش فازی مثلثی طیف فازی الف به صورت زیر است:
الگوریتم تکنیک دیمتل فازی
- محاسبه ماتریس ارتباط مستقیم
- نرمال سازی ماتریس ارتباط مستقیم
- محاسبه ماتریس ارتباط کامل
پس از محاسبه ماتریس ارتباط کامل میتوان اقدام به فازیزدایی مقادیر کرد. ماتریس بدست آمده، همان ماتریس ارتباط کامل قطعی شده است و برای محاسبه الگوی روابط علی میتوان از آن استفاده کرد. برای فازیزدایی راهکارهای متعددی وجود دارد که در فصل اول آمده است. برای نمونه یک روش مرسوم برای فازی زدائی روش ساده شده مرکز ثقل موسوم به COA است.
اپریکویک و زنگ (2003) مقالهای با عنوان «فازیزدایی در مدلهای تصمیمگیری چندمعیاره» ارائه کردهاند. در این مقاله بطور کلی روشهای متعدد فازیزدایی بررسی شده است و در نهایت تکنیک CFCS به عنوان یک روش مناسب فازیدایی در تکنیکهای MCDM پیشنهاد شده است. زمانیکه وو و لین (2007) نخستین بار از رویکرد فازی برای اجرای تکنیک دیمتل استفاده کردند، برای فازیزدایی از الگوی CFCS که توسط اپریکویک و زنگ مطرح شده بود، بهره گرفتند. نظر به پیچیدگی محاسباتی این روش، یک جابجایی در هدف اتفاق افتاد. بیشتر پژوهشگران بعدی کلاً محاسبات فازی مربوط به تکنیک دیمتل را به الگوریتم فازیزدائی CFCS منحصر کردند. به این معنا که نظرات خبرگان به صورت فازی وارد ماتریس ارتباط مستقیم میشود. سپس همین ماتریس با الگوی CFCS فازیزدایی میشود. ماتریس قطعی بدست آمده به عنوان ماتریس اولیه انتخاب میشود و سایر گامهای تکنیک دیمتل به روش قطعی ادامه پیدا میکند. این رویه یک رویه اشتباه نیست اما چون محاسبات فازی فقط منحصر به فازیزدایی ماتریس ارتباط مستقیم است کارایی کمتری از الگوریتم پیشنهاد شده در کتاب حاضر دارد.
نکته ای قابل تامل در زمینه تکنیک دیمتل فازی
در زمینه تکنیک دیمتل فازی در فهرست منابع بیشتر مقالهها به مقاله زیر ارجاع داده شده است:
Lin, C.-L.,&Wu,W.-W.(2004). A fuzzy extension of the DEMATEL method for group decision making. European Journal of Operational Research, 156 , 445–455.
این در حالی است که چنین مقالهای وجود خارجی ندارد و در سایت نشریه تحقیق در عملیات اروپا که به عنوان مرجع این مقاله معرفی شده است نیز چنین مقالهای هر گز ثبت نشده است. رویه کپی کردن منابع و مطالب بدون پیگیری آنها متاسفانه بسیار رایج است و به پژوهشگران متذکر میشویم به شدت این موضوع را مورد توجه قرار دهند.
منبع: حبیبی، آرش.، ایزدیار، صدیقه.، سرافرازی، اعظم. (1393)، تصمیمگیری چندمعیاره فازی، انتشارات کتیبه گیل
تکنیک DEMATEL مخفف عبارت Decision Making Trial And Evaluation است. تکنیک دیمتل توسط Fonetla و Gabus به سال 1971 ارائه شد. تکنیک دیمتل که از انواع روشهای تصمیمگیری بر اساس مقایسههای زوجی است، با بهرهمندی از قضاوت خبرگان در استخراج عوامل یک سیستم و ساختاردهی نظاممند به آنها با بکارگیری اصول نظریه گرافها، ساختاری سلسلهمراتبی از عوامل موجود در سیستم همراه با روابط تاثیر و تاثر متقابل ارائه میدهد، بگونهای که شدت اثر روابط مذکور را به صورت امتیاز عددی معین میکند. روش دیمتل جهت شناسایی و بررسی رابطه متقابل بین معیارها و ساختن نگاشت روابط شبکه به کار گرفته میشود. از آنجا که گراف های جهت دار روابط عناصر یک سیستم را بهتر می توانند نشان دهند، لذا تکنیک DEMATEL مبتنی بر نمودارهایی است که می تواند عوامل درگیر را به دو گروه علت و معلول تقسیم نماید و رابطه میان آن ها را به صورت یک مدل ساختاری قابل درک درآورد.
تکنیک دیمتل عموماً برای بررسی مسائل بسیار پیچیده جهانی بهوجود آمد. دیمتل نیز برای ساختاردهی به یک دنباله از اطلاعات مفروض کاربرد دارد. بهطوریکه شدت ارتباطات را بهصورت امتیازدهی مورد بررسی قرار داده، بازخورها توأم با اهمیت آنها را تجسس نموده و روابط انتقال ناپذیر را میپذیرد.
۱- در نظرگرفتن ارتباطات متقابل؛ مزیت این روش نسبت به تکنیک تحلیل شبکه ای، روشنی و شفافیت آن در انعکاس ارتباطات متقابل میان مجموع هی وسیعی از اجزاء می باشد. به طوری که متخصصان قادرند با تسلط بیشتری به بیان نظرات خود در رابطه با اثرات (جهت و شدت اثرات) میان عوامل بپردازند. لازم به ذکر است که ماتریس حاصله از تکنیک دی متل (ماتریس ارتباطات داخلی)، در واقع تشکیل دهنده ی بخشی از سوپرماتریس است به عبارتی، تکنیک دی متل به طور مستقل عمل نمیکند بلکه به عنوان زیر سیستمی از سیستم بزرگتری چون ANP است. به طراحی پرسشنامه تکنیک دیماتل DEMATEL رجوع کنید.
۲- ساختاردهی به عوامل پیچیده در قالب گرو ههای علت و معلولی. این مورد یکی از مهمترین کارکردها و یکی از مهم ترین دلایل کاربرد فراوان آن در فرایندهای حل مسئله است. بدین صورت که با تقسیم بندی مجموعه ی وسیعی از عوامل پیچیده در قالب گروه های علت معلولی، تصمیم گیرنده را در شرایط مناسب تری از درک روابط قرار می دهد. این موضوع سبب شناخت بیشتری از جایگاه عوامل و نقشی که در جریان تاثیرگذاری متقابل دارند، میشود.
پنج مرحله برای انجام تکنیک دیمتل شناسائی کردهاند:
۱- تشکیل ماتریس ارتباط مستقیم (M) : زمانیکه از دیگاه چندنفر استفاده میشود از میانگین ساده نظرات استفاده میشود و M را تشکیل میدهیم.
۲- نرمال کردن ماتریس ارتباط مستقیم: N = K*M
که در این فرمول k به صورت زیر محاسبه میشود. ابتدا جمه تمامی سطرها و ستونها محاسبه میشود. معکوس بزرگترین عدد سطر و ستون k را تشکیل میدهد.
۳- محاسبه ماتریس ارتباط کامل
۴- ایجاد نمودار علی: causal diagram
- جمع عناصر هر سطر (D) برای هر عامل نشانگر میزان تاثیرگذاری آن عامل بر سایر عاملهای سیستم است. (میزان تاثیر گذاری متغیرها)
- جمع عناصر ستون (R) برای هر عامل نشانگر میزان تاثیرپذری آن عامل از سایر عامل های سیستم است. (میزان تاثیرپذیری متغیرها)
- بنابراین بردار افقی (D + R) میزان تاثیر و تاثر عامل مورد نظر در سیستم است. به عبارت دیگر هرچه مقدار D + R عاملی بیشتر باشد، آن عامل تعامل بیشتری با سایر عوامل سیستم دارد.
- بردار عمودی (D - R) قدرت تاثیرگذاری هر عامل را نشان میدهد. بطور کلی اگر D - R مثبت باشد، متغیر یک متغیر علی محسوب میشود و اگر منفی باشد، معلول محسوب میشود.
- در نهایت یک دستگاه مختصات دکارتی ترسیم میشود. در این دستگاه محور طولی مقادیر D + R و محور عرضی براساس D - R میباشد. موقعیت هر عامل با نقطهای به مختصات (D + R, D - R) در دستگاه معین میشود. به این ترتیب یک نمودار گرافیکی نیز بدست خواهد آمد.
۵- محاسبه آستانه روابط
جهت تعیین نقشه روابط شبکه (NRM) باید ارزش آستانه محاسبه شود. با این روش میتوان از روابط جزئی صرفنظر کرده و شبکه روابط قابل اعتنا را ترسیم کرد. تنها روابطی که مقادیر آنها در ماتریس T از مقدار آستانه بزرگتر باشد در NRM نمایش داده خواهد شد. برای محاسبه مقدار آستانه روابط کافی است تا میانگین مقادیر ماتریس T محاسبه شود. بعد از آنکه شدت آستانه تعیین شد، تمامی مقادیر ماتریس T که کوچکتر از آستانه باشد صفر شده یعنی آن رابطه علی در نظر گرفته نمیشود.
- تابع MDETERM : برای یافتن دترمینان ماتریس
- تابع MINVERSE : برای یافتن معکوس ماتریس
- تابع MMULT : برای یافتن حاصل ضرب دو ماتریس
محدودهای به اندازه محدوده ماتریس اصلی انتخاب کرده و فرمول مورد نظر را مستقیم وارد کنید. سپس کلید ctrl+shift+enter را فشار دهید.